حقوق بشر چیست؟
آخرین به روز رسانی: 20/12-2022
این متن در مورد حقوق بشر است. شما مطمئناً اصطلاح حقوق بشر را شنیده اید. اما این اصطلاح چه مفهومی دارد و حقوق بشر شامل چه افرادی می شود؟ اساساً حقوق بشر در مورد حق و حقوقی است که شما بعنوان یک انسان از آنها برخوردار هستید. بنابراین حقوق بشر شامل همه انسان هاست. شما از جمله از حق دریافت خدمات درمانی و تحصیل برخوردار هستید. شما حق دارید در حد سیر شدن غذا بخورید. شما حق داريد در يک کشور زندگي کنيد و در آن تابعیت داشته باشید.
شما از جمله در مورد پیش زمینه حقوق بشر، مفهوم آنها و کار سازمان ملل متحد در مورد حقوق بشر مطالبی خواهید خواند.
حقوق بشر بعنوان قیام و واکنش هایی علیه تجاوز ها و سوء رفتارهای جدی و گسترده پدید آمده است.
حقوق بشر بر این بنا شده است که همه انسانها حق و حقوق جهانی که برای همگان مشابه است صرفنظر از جنسیت، گرایش جنسی، فرهنگ، قومیت یا سایر چیزهایی که میتواند باعث شود که انسان خود را از سایرین متمایز کند، دارند.
تاریخچه حقوق بشر
ایده اینکه انسانها حق و حقوق دارند به اندازه ادیان دنیوی گوناگون، قدیمی است. دقیقا این حق و حقوق چه چیزهایی هستند، طی صد ها سال از جانب مردم با فرهنگ و ادیان مختلف در سراسر دنیا مورد بحث قرار گرفته است.
ولی اولین بار در اواسط قرن بیستم بود که حمایت از حقوق بشر یک مسئله فراگیر جهانی شد. آن زمان یک جنگ بزرگ بین کشورهای کل جهان جریان داشت. این جنگ از ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ طول کشید و نام آن جنگ جهانی دوم بود. جنگ جهانی دوم یکی از مرگبارترین جنگ های تاریخ است. ٥٠ تا ٦٠ میلیون نفر مردند. طی جنگ نازی ها قدرت را در آلمان داشتند. به نظر نازی ها ارزش همه انسانها یکسان نبود.
نازی ها شش میلیون یهودی را طی جنگ مورد آزار و اذیت قراردادند، به بردگی کشاندند و به قتل رساندند. نام قتل عام یهودی ها نابودی است. ولی نازی ها فقط به یهودی ها حمله نکردند. بطور مثال کولی ها، همجنس گرایان، افرادی که افت توانایی داشتند و انسانهایی که نظر دیگری داشتند نیز قربانی نازی ها شدند. زمانی که جنگ تمام شد بسیاری از شهر ها در اروپا و آسیا از بین رفته بودند. انسانهایی که پس از جنگ زنده مانده بودند در حال فرار بودند و فاقد مسکن و غذا بودند. بسیاری از کشور مایل بودند که کاری کنند که اتفاقی که افتاده دوباره نیفتد. با یکدیگر تصمیم گرفتند که سازمان ملل متحد FN را ایجاد کنند.
سازمان ملل متحد سال ۱۹۴۵ تشکیل شد. آن زمان ۵۱ کشور عضو بودند. آنها سازمان ملل متحد را جهت جلوگیری از جنگ های آینده تاسیس کردند. ولی همچنین برای اینکه از حق و حقوق هر انسانی حمایت کنند. از زمانی که سازمان ملل متحد تشکیل شده آنها از جمله برای ایجاد صلح و کمک به انسانها در وضعیت های اضطراری کار کرده اند. سازمان ملل متحد از جمله بابت اقدامات حافظ صلح، غذا، آب و خدمات درمانی در کشورهایی که در آنجا جنگ جریان دارد کمک می کند. امروزه ١٩٣ کشور عضو سازمان ملل متحد هستند.
آیا کشور یا کشورهایی که قبلا در آنها زندگی کرده اید در سازمان ملل متحد عضو هستند؟
اعلامیه جهانی سازمان ملل متحد در باره حقوق بشر
یکی از اولین ماموریت های سازمان ملل متحد این بود که با هم در باره حق و حقوق همه انسانها به توافق برسند، که هیچ کس دیگری اجازه نداشته باشد منکر آن شود و از ایشان سلب کند. سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر را معرفی کرد. این اولین سند بین المللی بود که بطور واضح آزادی ها و حق و حقوق همه انسانها را توصیف کرد.
خیلی از مواردی که در این اعلامیه راجع به حقوق بشر آمده است در باره این است که چیزهای وحشتناکی که طی جنگ جهانی دوم رخ داد نبایستی دوباره اتفاق بیفتد. منجمله این ها آمده است:
- همه انسانها آزاد و با ارزش و حق و حقوق یکسان به دنیا می آیند.
- دارای حق زندگی دور از خشونت هستید.
- حق دارید نظر خود را بگویید و آن را با دیگران در میان بگذارید.
- حق دارید که زندگی کنید و احساس امنیت کنید.
- حق دارید کار کنید و حق دارید از کار استراحت و مرخصی بگیرید.
- حق دارید به مدرسه بروید.
- نبایستی به دلیل اینکه جنسیت یا رنگ پوست خاصی که دارید مورد رفتار بدتری قرار بگیرید.
- حق داشتن سلامت و خدمات درمانی خوب دارید.
- حق دارید ازدواج کنید و خانواده تشکیل دهید.
- حق داشتن غذا، لباس و مسکن را دارید.
- اگر جانتان در خطر است حق دارید به کشور دیگری فرار کنید و درخواست پناهندگی کنید.
- حق دارید هر دینی را که مایلید باور کنید. همچنین حق دارید هیچ دینی را باور نکنید.
اعلامیه جهانی حقوق بشر مجموعا ٣٠ مصوبه دارد که نام آنها مقاله می باشد.
کنوانسیون ها گروهایی که بیشتر آسیب پذیرند را محافظت می کنند
سازمان ملل متحد برای اینکه کشورها اعلامیه جهانی حقوق بشر را پیروی کنند مقرراتی جهت انجام این کار وضع کرده است. این مقررات در اسنادی وجود دارد که کنوانسیون نامیده می شود. کنوانسیون ها یک نوع قرارداد مابین کشورها هستند. کشورهایی که زیر یک کنوانسیون را امضا میکنند قول میدهند که چیزهایی که در آن آمده است را پیروی کنند. چندین کنوانسیون وجود دارد. هر کنوانسیون شامل تعدادی حق و حقوق در یک زمینه خاص می شود.
اولین کنوانسیون های سازمان ملل تقریبا همزمان با اعلامیه جهانی مطرح شدند و در باره حق و حقوق پناهندگان، راجع به وظیفه مبارزه با قتل عام و ممنوعیت تبعیض نژادی بود.
در دهه ۶۰ کنوانسیون حق و حقوق شهروندی و سیاسی مطرح شد. همزمان کنوانسیون حق و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مطرح شد. ولی با وجود اینکه سازمان ملل تصمیم گرفته بود که همه انسانها بایستی حق و حقوق مساوی داشته باشند همه کشور ها آن را پیروی نمی کردند. بطور مثال طی دهه های ۷۰ و ۸۰ معلوم شد که هنوز بسیاری از کشورها ازدواج کودکان را می پذیرند و مدرسه رفتن دختران ممنوع شده است. بهمین دلیل سازمان ملل کنوانسیون های ویژه ای نوشت که صریحاً تبعیض زنان را ممنوع کرده و حق و حقوق کودک را به رسمیت شناخت.
مسائل مهم دیگری که سازمان ملل مطرح کرده است مقررات در حول و حوش ممنوعیت علیه شکنجه و حق و حقوق افرادی است که افت توانایی دارند.
همچنین آنها در باره حق و حقوق افراد دگرباش hbtqi-personer، بعبارتی همجنسگرایان، دو جنسگرایان، تراجنسیتی، افرادی با بیان و هویت کوییر و افراد مابین جنسیتی، موضع گیری کردند.
سوئد زیر بسیاری از کنوانسیون ها را امضا کرده است. این کنوانسیون ها به این مسائل می پردازند:
- حق و حقوق کودک
- ممنوعیت هر گونه تبعيض زنان
- لغو کردن هر گونه تبعیض نژادی
- حق و حقوق برای افرادی که افت توانایی دارند
- حق و حقوق شهروندی و سیاسی
- حق و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
- جلوگیری از شکنجه و هر گونه رفتار ظالمانه، غیر انسانی یا تحقیر آمیز یا تنبیه.
در باره تفاوت بین یک کنوانسیون و یک قانون بیاندیشید.
فکر می کنید زمانیکه یک کشور یک کنوانسیون را نقض کند چه اتفاقی می افتد؟
قوانین حق و حقوق انسانی ما را محافظت می کنند
اگر یک اداره یا فرد شخصی حقوق بشر را نقض کند در وهله اول مسئولیت حکومت است که کاری کند که شخص مورد اذیت و آزار قرار گرفته، کمک دریافت کند. در سوئد حقوق بشر توسط چندین قانون محافظت میشود. حکومت سوئد بایستی نظارت داشته باشد که تمام انسانها آزادی های بنیادی خود را کسب کنند و از آنها در مقابل تعرض محافظت نماید. همچنین حکومت بایستی به انسانها نیازهای بنیادی آنها را بدهد و جهت اینکه با همه صرفنظر از اینکه بطور مثال چه جنسیتی یا رنگ پوستی دارند یکسان رفتار شود، کار کند.
در اینجا چند نمونه مثال از قانون هایی است که حقوق بشری ما را محافظت می کنند:
- قوانین اساسی در سوئد چندین حق و حقوق را محافظت می کنند. قوانین اساسی از جمله مجازات مرگ، شکنجه و تنبیه های بدنی را ممنوع می کنند. همچنین قانون اساسی می گوید که کسی که مظنون به یک جرم است حق یک محاکمه عادلانه را دارد.
- قانون مدرسه می گوید که همه کودکان حق کسب تحصیل دارند.
- قانون والدین و کنوانسیون کودک مسئولیت والدین و جامعه را برای کودک و حق حفاظت از کودکان را توصیف کرده است.
- قانون تبعیض، تبعیض علیه انسانها بر اساس مذهب، جنسیت، هویت جنسی، گرایش جنسی، گروه های قومی، افت توانایی یا سن و سال را ممنوع میکند.
- قانون خدمات سلامت- و درمانی میگوید که همه کسانی که در سوئد زندگی میکنند حق دریافت خدمات درمانی را دارند. شما که اجازه اقامت دارید مانند شهروند سوئدی حق دریافت خدمات درمانی را دارید.
همچنین حقوق بشر توسط کنوانسیون اروپا و کنوانسیون پناهندگان محافظت می شوند.
کنوانسیون اروپا
کنوانسیون اروپا شامل تصمیماتی است که حقوق بشر و آزادی های بنیادی را محافظت می کنند. در این کنوانسیون آمده است که هیچ کسی نباید تحت شکنجه یا تبعیض قرار بگیرد و اینکه همه حق دارند فرائض دین خود را انجام دهند.
کنوانسیون اروپا در سوئد قانون است. مفهومش این است که تمام قوانین و تصمیمات در سوئد باید مطابق با آنچه در کنوانسیون اروپا آمده است، باشد.
یک دادگاه ویژه هست که در صورتیکه حق شما پایمال شده باشد میتوانید به آنجا مراجعه کنید. نام آن دادگاه اروپاست.
کنوانسیون پناهندگان
اگر جان شما در خطر است یک حق انسانی است که به کشور دیگری فرار کنید. برای تامین حفاظت پناهندگان یک کنوانسیون وجود دارد که نام آن کنوانسیون پناهندگان است. کنوانسیون پناهندگان میگوید که هیچ پناهنده ای نبایستی مجبور به بازگشت به مملکتی که در آنجا خطر این هست که کشته، زندانی یا تحت تعرض واقع شود، شود.
مقررات وِیژه ای برای اینکه چه کسی پناهنده محسوب میشود وجود دارد. پناهنده هستید، اگر بتوانید نشان دهید که به این دلایل میترسید که تحت اذیت و آزار قرار بگیرید:
- نژاد
- ملیت
- مذهب یا برداشت سیاسی
- جنسیت
- گرایش جنسی یا
- اینکه متعلق به گروه اجتماعی خاص هستید.
یک نفر ممکن است در وطن خود توسط ادارات دولتی تحت اذیت و آزار قرار داشته باشد. همچنین ممکن است ادارات دولتی مایل نباشند یا نتوانند از فرد در برابر تهدید یا اذیت و آزار حفاظت کنند.
مفهوم اینکه «بتوانید نشان دهید» که دلیل دارید که بترسید و نیاز به پناهندگی دارید، چیست؟
نقض حقوق بشر
بسیاری از کشورهای سراسر دنیا در سراسر دنیا حقوق بشر را نقض می کنند. نقض حقوق بشر حتی در کشورهایی که جنگ در آنها نیست رخ میدهد. بسیاری از انسانها مورد اذیت و آزار و ظلم قرار می گیرند. بسیاری از کشورها به حدی فقیرند که قادر به دادن حقوق بشر به همه افراد نیستند.
گروه هایی در سازمان ملل هستند که بایستی نظارت کنند که کشور ها مقررات کنوانسیون ها را پیروی می کنند. اگر کشوری مقررات را پیروی نکند این گروه میتواند انتقاد کند و بگوید چه چیزی را باید بهبود دهند. نام این گروه ها کمیته های نظارت می باشد. بطور مثال سازمان ملل از سوئد انتقاد کرده که پناهنده ها را به کشورهایی که در آنجا با خطر تحت شکنجه یا مجازات مرگ قرار گرفتن مواجه هستند را اخراج کرده است.
کشورهای بیشتری در دنیا کار خود را در زمینه حقوق بشر بهبود بخشیده اند. چند نمونه از این موارد این است که تعداد کمتری از انسانها اعدام می شوند و تعداد بیشتری از انسانها دسترسی به آموزش و خدمات درمانی دارند. ولی هنوز برای اینکه همه انسانها حق و حقوق انسانی خود را بدست بیاورند کارهای زیادی باقی مانده که انجام شود.
حقوق بشر در زندگی روزمره چه مفهومی برای انسانها دارد؟
ما حق و حقوق خود را هر روز استفاده می کنیم. اگر چیزی را که حق ماست بدست نیاوریم میتوانیم شکایت کنیم. بهمین دلیل مهم است بدانیم که چه حق و حقوقی داریم.
زمانی که شما و فرزندان شما به مدرسه یا دانشگاه می روید از حق آموزش خود استفاده می کنید. مدرسه و دانشگاه در سوئد مجانی هستند. اگر بیمار شوید و نیاز به جراحی داشته باشید، لازم نیست نگران باشید هزینه جراحی چقدر می شود. مفهوم حق خدمات درمانی با شرایط مشابه در سوئد این است که ما بابت خدمات درمانی همه با یکدیگر، توسط مالیات پول می پردازیم.
بدون اینکه مظنون به کار خلافی باشید نبایستی بترسید که پلیس جلوی شما را بگیرد یا شما را دستگیر کند. اگر متهم به جرمی شوید یک وکیل مجانی خواهید داشت زیرا که قرار است همه در مقابل قانون برابر باشند و شانس برابر برای دفاع از خود داشته باشند.
حق دارید یک گروه یا انجمن راه بیاندازید، و بسیاری از انجمن ها از حکومت حمایت مالی دریافت می کنند. شاید مایل باشید یک انجمن ورزشی یا فرهنگی تأسیس کنید؟ یا شاید یک گروه مطالعه برای اینکه راجع به سیاست صحبت کنید؟ حق ملاقات و تشکیل گروه و بحث در هر موردی که مایلید، دارید.
همچنین حق و حقوق شما در زندگی کاری شما اعمال می شود. اگر کارفرمایی مایل به استخدام شما نیست بخاطر این که مذهبی دارید که آن رئیس دوستش ندارد، میتوانید بطور مثال از دفتر ضد تبعیض کمک بگیرید. اگر شما مورد تبعیض قرار گرفته باشید آنها میتوانند به شما راهنمایی و کمک کنند. همچنین آنها میتوانند کمک کنند که اتفاقی را که افتاده شکایت کنید.
در زندگی روزمره چگونه از حق و حقوق انسانی خود استفاده می کنید؟