حق و حقوق کودکان و کنوانسیون حقوق کودک

آخرین به روز رسانی: 18/9-2023

درباره سوئد - متن دارای مطالبی برای آشنائی با جامعه سوئد.

حق و حقوق کودکان در کنوانسیون حقوق کودک درج شده که سوئد آن را امضا کرده است. دولت مسئولیت غائی و نهایی رعایت کنوانسیون حقوق کودک را بر عهده دارد. همچنین مهم است که والدین بدانند کودکان چه حق و حقوقی دارند تا بتوانند از فرزندشان برای تحقق حق و حقوق وی حمایت کنند.

این متن به حق و حقوق کودکان و کنوانسیون حقوق کودک می پردازد. در مورد کنوانسیون حقوق کودک، مفهوم حق و حقوق مندرج در کنوانسیون برای والدین و اینکه چه کسانی باید مفاد کنوانسیون را رعایت کنند، مطالبی می خوانید.

کودکان از حق و حقوق ویژه ای برخوردارند و این در مسئولیت جامعه است که این حق و حقوق محقق شود. همه کودکان دارای حق و حقوق یکسان و ارزش برابر هستند. هیچ کودکی نباید مورد تبعیض قرار بگیرد.

حق و حقوق کودکان در کنوانسیون سازمان ملل متحد در بارۀ حق و حقوق کودکان موسوم به کنوانسیون حقوق کودک تدوین شده است. در این کنوانسیون از جمله نوشته شده که همه کودکان حق دارند در آسایش رشد و نمو کنند و همیشه باید در هنگام تصمیم گیری در مورد کودکان خیر و صلاح آنان در نظر گرفته شود. کنوانسیون همچنین می گوید کودکان باید از جنگ و بیماری ها محافظت شوند و نظر کودک باید محترم شمرده شود.

کنوانسیون حقوق کودک

کنوانسیون حقوق کودک حاوی حق و حقوقی است که همه کودکان جهان باید از آن برخوردار باشند. این کنوانسیون در مورد تمام کودکان ۰ تا ۱۸ ساله ای که در یک کشور زندگی می کنند یا اقامت دارند صِدق می کند. سوئد کنوانسیون حقوق کودک را امضا کرده است. این بدان معناست که حق و حقوق مندرج در کنوانسیون حقوق کودک در مورد تمام کودکانی که در سوئد زندگی می کنند صِدق می کند، صرفنظر از اینکه تابعیت سوئد را داشته باشند، به طور موقت در سوئد زندگی کنند یا پناهجو باشند. در این متن برخی از حق و حقوق مندرج در کنوانسیون حقوق کودک، ولی نه تمامی آنها شرح داده می شود.

اصول اساسی کنوانسیون حقوق کودک

کنوانسیون حقوق کودک شامل ۵۴ ماده است. همه ماده های کنوانسیون دارای اهمیت یکسان هستند، اما چهار ماده آن راهبر بوده و ما باید هنگام خواندن ماده های دیگر، آنها در نظر بگیریم.

این چهار ماده اساسی کنوانسیون حقوق کودک به شرح زیر است:

  • ماده ٢ در مورد ارزش یکسان همه کودکان و حق و حقوق مشابه آنهاست. هیچ کودکی نباید مورد تبعیض قرار بگیرد.
  • ماده ٣ در مورد خیر و صلاح کودک است. سیاستمداران، ادارات دولتی و دادگاه ها همیشه باید در تصمیم گیری های خود که روی کودکان تأثیر می گذارد خیر و صلاح کودک را در نظر بگیرند.
  • ماده ٦ در مورد برخورداری همه کودکان از داشتن حق زندگی و پیشرفت است.
  • ماده ١٢ به کودکان حق اظهار نظر می دهد و اینکه بزرگسالان بایستی حرف کودکان را بشنوند.

چه کسی باید کنوانسیون حقوق کودک را رعایت کند؟

همه بزرگسالان مسئولیت احترام، حفاظت و تقویت حق و حقوق کودکان را بر عهده دارند. دولت سوئد مسئولیت غائی و نهایی تحقق مفاد مندرج در کنوانسیون حقوق کودک را بر عهده دارد. به عنوان مثال قوانین و مقررات کشور سوئد باید با حق و حقوق مندرج در کنوانسیون مطابقت داشته باشند. ادارات دولتی، دادگاه ها، کمون ها و نواحی بهداری نیز مسئولیت اجرای کنوانسیون حقوق کودک را بر عهده دارند. یعنی مثلاً اینکه:

  • سیاستمداران یک کمون باید پیش از تصمیم گیری در مورد آنچه که روی کودک تاثیر می گذارد نظر او را جویا شوند.
  • اگر قرار باشد پدر و مادر کودک طلاق بگیرند و در مورد محل سکونت کودک توافق ندارند، دادگاه باید هم نظر والدین و هم نظر کودک را جویا شود.
  • کمون ها باید خیر و صلاح کودکان را به عنوان مثال هنگام ساخت و ساز خانه های جدید، زمین بازی و یا مدرسه در نظر بگیرند.
  • بخش خدمات بهداشتی و درمانی و مدارس باید تلاش کنند هیچ کودکی مورد تبعیض قرار نگیرد.

والدین چگونه باید از کنوانسیون حقوق کودک تبعیت کنند؟

در کنوانسیون حقوق کودک آمده است که این دولت است که مسئولیت غائی و نهایی تضمین حق و حقوق کودکان را بر عهده دارد. اما شما به عنوان پدر و مادر یا سرپرست مهم هستید که از حقوق فرزندتان محافظت کرده و برای تحقق آنها تلاش کنید. کنوانسیون حقوق کودک می تواند یک راهنما و حمایت برای پرورش فرزند باشد.

والدین باید از قوانین تبعیت کنند و کنوانسیون حقوق کودک باید در قوانین در نظر گرفته شود.

در کنوانسیون حقوق کودک آمده است که والدین یا سرپرست دیگری مسئول تربیت و رشد و نمو کودک هستند. این امر هم شامل حق و حقوق و هم وظایف است.

سرپرست یک کودک بودن به معنای مسئول کودک بودن و فراهم کردن زندگی مطلوبی برای کودک است. در اغلب موارد سرپرست و پدر و مادر یکی هستند.

والدین و سرپرست دیگر حق دارند از حمایت جامعه، به عنوان مثال از سوی کمون یا بخش خدمات بهداشتی و درمانی برخوردار شوند.

چرا داشتن حق و حقوق ویژه برای کودکان مهم است؟

نمونه هایی از حق و حقوق مندرج در کنوانسیون

کنوانسیون حقوق کودک نهایتاً برای کودکان، والدین و دیگر بزرگسالان در زندگی روزمره آنها چه معنایی دارد؟ در متن زیر مطالب بیشتری در این باره می خوانید. در این متن برخی از حق و حقوق مندرج در کنوانسیون حقوق کودک، ولی نه تمامی آنها شرح داده می شود. در متن مثال هایی وجود دارد که نشان می دهند والدین چگونه می توانند حق و حقوق مختلف را در نظر بگیرند.

همه کودکان دارای ارزش یکسان هستند

همه کودکان باید از امکانات و حق و حقوق یکسان برخوردار باشند. هیچ کودکی نباید مورد تبعیض قرار بگیرد. یعنی با هیچ کودکی نباید بطور مثال به دلایل زیر بدتر از دیگران رفتار شود:

  • اینکه کودک جنسیت خاصی دارد.
  • اینکه دارای نوعی ناتوانی/ معلولیت است.
  • اینکه والدین او در کشور بخصوصی متولد شده اند.
  • اینکه او دین بخصوصی دارد.
  • خانواده ای ثروتمند یا فقیر دارد.
  • به زبان خاصی صحبت می کند.

به عنوان مثال هم دختران و هم پسران باید بتوانند بازی فوتبال یا رقص را انتخاب کنند.

کودکان هرگز نباید مورد آزار و اذیت، نژاد پرستی، آزار و تمسخر یا دیگر رفتار های توهین آمیز قرار گیرند. این مهم است که شما بە عنوان والدین در مورد آنچه در زندگی کودک اتفاق می افتد، برای مثال در پیش دبستانی، در مدرسه و اینترنت با فرزندتان صحبت کنید.

طرح تصویری با یک گروه از آدمک ها در یک صفحه و یک آدمک تنها در صفحۀ دیگر.

چرا مهم این است که والدین با فرزندان شان در مورد آنچه در زندگی فرزندان اتفاق می افتد صحبت کنند؟

خیر و صلاح کودک در درجه نخست

بزرگترها بایستی هنگام تصمیم گیری هایی که کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد همیشه خیر و صلاح کودک را در نظر بگیرند. به عنوان مثال وقتی سیاستمداران، ادارات دولتی، مدارس و دادگاه ها در مواردی تصمیم می گیرند که کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد همیشه باید به این فکر کنند که چه چیزی برای کودکان بهتر است. این امر صرفنظر از اینکه تأثیر بر روی یک کودک یا گروهی از کودکان باشد، صدق می کند.

کودکان حق زندگی و رشد و نمو دارند

کودکان حق زندگی و رشد و نمو دارند. آنها برای رشد و نمو مطلوب نیازهای بسیاری دارند، بطور مثال به یک کاشانه، آسایش، عشق و محبت، خدمات درمانی و تحصیل نیاز دارند.

کودکان ممکن است گاهی به کمک و حمایت اضافی مانند کمک به انجام تکالیف درسی یا حمایت در روابط خود نیاز داشته باشند. برخی از کودکان به دارو یا کمک های اضافی مانند ویلچر یا سمعک نیاز دارند.

در درجه اول والدین یا سرپرست دیگر مسئولیت رشد و نمو امن و آسوده و تأمین نیازهای کودکان را بر عهده دارند. اگر والدین نیاز به حمایت داشته باشند، جامعه، بطور مثال اداره خدمات اجتماعی می تواند حمایت و کمک ارائه دهد.

کودکان باید اجازه داشته باشند آنچه را که فکر می کنند بگویند

کودکان حق دارند نظر خود را در بارۀ آنچه که بر زندگی آنها تاثیر می گذارد بگویند و بزرگسالان باید گوش کنند. به عنوان مثال ادارات و دادگاه ها باید هنگام تصمیم گیری در مواردی که روی کودک تاثیر می گذارند نظر کودک را جویا شده و به حرف او گوش کنند. سیاستمداران یک کمون باید پیش از تصمیم گیری در مورد آنچه که روی کودک تاثیر می گذارد نظر او را جویا شوند.

کودکان باید در برابر خشونت و تعرض محافظت شوند

کنوانسیون حقوق کودک و دیگر قوانین در سوئد هر گونه خشونت علیه کودکان را ممنوع کرده است. در سوئد از سال ۱۹۷۹ ضرب و شتم یا استفاده از خشونت های دیگر علیه کودکان ممنوع شده است.

این ممنوعیت در مورد همه و همه جا - در خانه و سراسر جامعه - صدق می کند.

خشونت علیه کودکان زمانی است که کسی به کودک صدمه بزند. خشونت می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • خشونت فیزیکی/جسمی: خشونت فیزیکی شامل هر نوع خشونت علیه بدن است. همچنین ضربات خفیف، کشیدن موی سر و نیشگون گرفتن نیز خشونت فیزیکی است.
  • خشونت روحی/روانی: خشونت روحی/روانی می تواند تهدید، ارعاب، نادیده گرفتن/بی اعتنائی یا محبوس کردن کودک باشد. خشونت همچنین می تواند این باشد که به کودک القاب کینه توزانه و ناجور مانند احمق یا بی فایده/بی ارزش نامید. خشونت روحی/روانی می تواند به اندازه خشونت جسمی به عزت نفس و رشد و نمو کودک آسیب وارد کند.
  • تعرض جنسی: هر گونه عمل جنسی که بر خلاف میل کسی صورت گیرد تعرض جنسی محسوب می شود. یک عمل جنسی با کودک همیشه تعرض محسوب می شود.
  • ازدواج اجباری و ازدواج کودکان: مجبور کردن یا فریب دادن کودک برای سفر به کشور دیگری برای ازدواج.
  • مُثله کردن آلت تناسلی و ختنه دختران و زنان.
  • نقض آسایش کودک: قرار دادن کودکان در معرض دیدن یا شنیدن برخی جرائم در رابطه نزدیک خانگی غیرقانونی است. کودکان نباید مثلاً ضرب و شتم، تهدید یا تعرض جنسی بین والدین، خواهر و برادر یا بستگان خود را ببینند یا بشنوند. یعنی خشونت بین والدین خشونت علیه کودکان نیز محسوب می شود. این جرم نقض آسایش کودکان نام دارد.
  • عدم مراقبت و نگهداری کافی از کودک: والدین و دیگر سرپرستان نباید بطور مثال از ارائه غذا، لباس و خدمات درمانی به کودک غفلت کنند.

وبسایت Hedersförtryck.se یک فیلم درباره خشونت علیه کودکان ساخته است. این فیلم به زبان های سوئدی، عربی، دری، انگلیسی، فرانسوی، فارسی، روسی، سومالیایی، اسپانیایی و تیگرینیایی در دسترس است.

کودکان می خواهند که بزرگترها آنها را ببینند، بپرسند و واکنش نشان دهند

حفاظت از کودکان و اطمینان از اینکه مورد خشونت و تعرض قرار نمی گیرند، بر عهده همه بزرگسالان است. وقتی یک کودک در معرض خشونت قرار بگیرد همه بزرگسالان باید واکنش نشان دهند. چه خشونت فیزیکی/جسمی باشد، چه روحی/روانی، خشونت جنسی و چه خشونت ناموسی باشد.

هر فردی که مشکوک شود که ممکن است یک کودک در معرض آسیب باشد می تواند با اداره خدمات اجتماعی تماس بگیرد. به اینکار گزارش نگرانی گفته می شود. یک گزارش به این معنا نیست که شما مثلاً از یک پدر یا مادر شکایت می کنید، بلکه نگرانی خود را نسبت به کودک گزارش می کنید. اگر کارکنان پیش دبستانی، مدرسه یا خدمات درمانی مشکوک شوند که یک کودک در معرض آسیب است بایستی مطابق قانون به اداره خدمات اجتماعی گزارش دهند.

اگر گمان می کنید که خشونت یا تعرض صورت می گیرد همیشه آن را به پلیس از طریق شماره تلفن ١١٤١٤ گزارش کنید. در صورت وجود خطر اضطراری با شماره تلفن ١١٢ تماس بگیرید.

کودکان حق دارند حریم خصوصی داشته باشند

کودکان حق دارند حریم خصوصی داشته باشند. یعنی مثلاً اینکه:

  • والدین نباید دفتر خاطرات کودک، پیام های تلفن همراه یا چت کودک را در کامپیوتر بخوانند.
  • کودکان باید بتوانند درب اتاق را بندند و تنها باشند.
کودکی در اتاق در بسته اش کنار میز نشسته و نقاشی می کند.

کودکان از حق بازی، استراحت و اوقات فراغت برخوردارند

کودکان بایستی از حق بازی و انجام کارهای سرگرم کننده در وقت آزاد خود برخوردار باشند، مانند نقاشی، نواختن ساز، تئاتر بازی کردن یا عضویت در یک انجمن.

کودکان از حق استراحت نیز برخوردارند. کودکان باید امکان بطور مثال تمدد اعصاب پس از مدرسه یا فعالیت اوقات فراغت را داشته باشند.

کودکان گاهی اوقات به آشپزی، مراقبت از خواهر و برادر کوچکتر و دیگر وظایف درون خانواده و خانوار کمک می کنند. ولی کارهای بیش از حد سنگین و وقت گیر خانگی می تواند مانع از بازی، استراحت و اوقات فراغت کودک شود.

به نظر شما کودکان به چه نیاز دارند تا بتوانند رشد و نمو کرده و حال خوبی داشته باشند؟