بازار کار در سوئد
آخرین به روز رسانی: 2/2-2023
این متن در مورد بازار کار سوئد است. بازار کار را مشاغل موجود تشکیل می دهند. بازار کار همچنین شامل شما که کار می کنید و کارفرمایانی که افراد را برای کار کردن استخدام می کنند نیز می باشد.
کار کردن در سوئد شاید با کشور یا کشورهایی که قبلاً در آن زندگی کرده اید متفاوت باشد. در این متن در مورد چگونگی کارکرد بازار کار در سوئد مطالبی خواهید خواند. همچنین در مورد برابری جنسیتی در بازار کار نیز مطالبی خواهید خواند.
همه حق دارند کار کنند. معنی این حق آنست که هیچکس نبایستی از حیات کاری و شغلی منع شود. صرفنظر از اینکه اهل کجا هستید، جنسیت شما کدام است یا سن و سال شما چقدر است نبایستی بر روی شانس شما برای کار کردن تاثیر بگذارد.
حق و حقوق چندی در ارتباط با کار وجود دارد. به عنوان مثال شما از حق داشتن شرایط کاری عادلانه، حق دریافت دستمزد و حقوق برابر برای کار یکسان و حق عضویت در اتحادیه صنفی برخوردار هستید. همچنین از حق استراحت در کار و اوقات فراغت نیز برخوردار هستید.
والدین نیز حق دارند بتوانند زندگی خانوادگی و کار کردن را با هم تلفیق کنند. کودکان حق دارند از اشتغال به کارهای آسیب زننده یا مانع رشد و نمو و تحصیل محافظت شوند.
.
بازار کار در سوئد تغییر کرده است
در سوئد تقریبا تعداد زنان و مردانی که کار می کنند هم اندازه است. اما همیشه اینطور نبوده است. در گذشته بیشتر مردان بودند که کار می کردند، در حالی که زنان از خانواده مراقبت می کردند. نوع کار نیز تغییر کرده است. در گذشته بسیاری در کشاورزی و صنعت کار می کردند. به عنوان مثال امروزه کار در فروشگاه ها یا با بازاریابی شایع تر است. برخی از حرفه های رایج در سوئد کمک پرستار، آموزگار دبستان و فروشنده مغازه هستند. بسیاری از حرفه ها در بازار کار سوئد امروز نیاز به آموزش در یک مدرسه عالی یا دانشگاه دارند.
شرایط کار و ایمنی کارگران نیز تغییر کرده است. حدود ۱۵۰ سال پیش کارفرمایان تقریبا همه چیز را در محیط کار در سوئد تصمیم می گرفتند. شرایط برای کارگران نامطلوب بود. اگر یک کارگر بیمار می شد یا کارفرما فکر می کرد خوب کار نمی کند، کارفرما می توانست او را بدون رعایت مهلت برکناری از کار یا اطلاع قبلی اخراج کند. امروزه بازار کار در سوئد بسیار امن تر و آسوده تر است. قوانین، قرارداد دستهجمعی و اتحادیه های کارگری وجود دارند که از حق و حقوق کارگران محافظت می کنند.
کار کردن در بخش همگانی یا خصوصی
بازار کار را می توان به بخش همگانی و خصوصی تقسیم کرد. بخش همگانی در اختیار دولت، نواحی بهداری و کمون ها است. واحد های فعالیت های بخش همگانی به کمک پول مالیاتی مردم اداره می شوند. بسیاری از مشاغل بخش همگانی برای عملکرد جامعه مهم هستند، مانند مشاغل در بخش خدمات درمانی، قوه قضاییه و آموزش. شاغلان بخش همگانی می توانند به عنوان مثال کارکنان خدمات درمانی، معلم، مربی کودک، پلیس و آتش نشان باشند. ادارات دولتی مانند اداره کاریابی و اداره مهاجرت قسمتی از بخش همگانی هستند.
در بخش خصوصی شرکت ها متعلق به افراد هستند نه دولت. هدف اصلی شرکت های خصوصی کسب درآمد از کسب و کار شان است. تشکیلات این شرکت ها ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال می توانند مغازه های کوچک یا سایر اصناف، رستوران ها، صنایع تولیدی، ساخت و ساز، یا شرکت های حقوقی، اقتصادی و حمل و نقل باشند. حدود ۷۰ درصد از کل شاغلان در بخش خصوصی کار می کنند. نمونه هایی از شرکت های بخش خصوصی در سوئد ولوو، اریکسون و هِنِس و مائوریتس Hennes & Mauritz هستند.
بازار کار ممکن است بین بخش های مختلف سوئد و بین مناطق روستایی و شهری متفاوت باشد. به عنوان مثال شرکت های بزرگ زیادی در شهرهای بزرگ تر وجود دارند.
شرکت های اجتماعی
شرکت های اجتماعی برای ایجاد راه حل هایی برای چالش های مختلف در جامعه کار می کنند. به عنوان مثال آنها می توانند برای ایجاد مناطق روستائی پویا، ادغام بهتر مهاجران در جامعه یا برای آنکه همه، صرفنظر از سن و سال، جنسیت، قومیت یا سایر شرایط بتوانند کار داشته باشند. برای شرکت های اجتماعی سود شرکت مهمترین عامل نیست. درآمدی که یک شرکت اجتماعی کسب می کند معمولاً برای توسعه شرکت هزینه می شود.
کارفرما و کارورز
بازار کار به دو طرف تقسیم می شود: کارفرمایان و کارورزان کارفرمایان استخدام می کنند و به مردم پول می دهند چون کار می کنند. کارورز کسی است که شاغل است.
انجمن ها/سازمان هایی هم برای کارورزان و هم برای کارفرمایان وجود دارد. این ها انجمن ها یا سازمان هایی هستند که کارفرمایان یا کارورزان در آن ها همکاری می کنند و برای منافع خود در بازار کار تلاش می کنند. هر کسی که عضو انجمن یا سازمان باشد می تواند مشارکت داشته و تأثیر گذار باشد.
سازمان کارفرمایان، منافع کارفرماها را نمایندگی می کند.
بزرگترین سازمان های کارفرمایان اینها هستند:
- سازمان بازرگانی و صنعت سوئد Svenskt näringsliv برای شرکت های خصوصی
- اداره کارفرمایان و سازمان کمون ها و نواحی بهداری سوئد SKR برای اماکن کاری همگانی
اتحادیه های صنفی نماینده منافع کارورزان، شاغلان هستند.
بزرگترین اتحادیه های صنفی به شرح زیر هستند:
- LO (سازمان سراسری کارگران سوئد)
- TCO (سازمان مرکزی کارمندان )
- SACO (سازمان مرکزی دانش آموختگان سوئد)
اتحادیه های صنفی سراسری از چندین اتحادیه صنفی کوچکتر تشکیل شده اند که نماینده حرفه ها و بخش های مختلف هستند.
اتحادیه های سراسری و اتحادیه های صنفی اغلب با نام مخفف فَکِت facket نامیده می شوند. اتحادیه صنفی برای شرایط بهتر کارکنان در محل کار تلاش می کند. به عنوان مثال با کارفرما در مورد دستمزد/ حقوق اعضاء خود مذاکره می کنند. در سوئد از دهه ۱۸۸۰ اتحادیه های صنفی وجود داشته اند.
اگر در محل کار مشکل پیدا کنید، بطور مثال اگر دستمزد/حقوق دریافتی شما اشتباه باشد یا مجبور باشید ساعات بیشتری نسبت به مفاد قرارداد استخدام کار کنید، facket میتواند به شما کمک کند.
آیا از عضویت در یک اتحادیه صنفی fack تجربه ای دارید؟
عضویت در یک اتحادیه صنفی برای شما که کار می کنید چه مفهومی می تواند داشته باشد؟
قرارداد جمعی (Kollektivavtal)
قرارداد جمعی، یک قرارداد کتبی میان یک کارفرما و یک اتحـادیه صنفی است. در یک قرارداد جمعـی مقرراتی در مــورد مثلاً ساعـات کار، مرخصی و حقوق و دستمزد وجود دارد. در اغلب مـوارد حقـوق و دستمـزد شما برمبنای قرارداد جمعی تعیین می شود.
قرارداد جمعی معمولا در بردارنده این مقررات است:
- نوع استخدام
- اضافه کار
- دستمزدها و کمک هزینه ها
- ساعات کار
- تعطیلات
- فسخ قرارداد استخدام
- بیمه بازنشستگی و حوادث.
در قرارداد جمعی حداقل حقوق و دستمـزد افراد استخدامـی تعیین می شود. این قرارداد برای آن دسته از افراد استخدامی که عضو اتحادیه صنفی نیستند، اما در محلی کار می کنند که قرارداد جمعی وجود دارد نیز صدق می کند. در سوئد هیچ قانونی وجود ندارد که میزان حداقل دستمزد را تعیین کند.
حتی اگر کارفرمای شما قرارداد جمعی دارد، شما می توانید در مورد حقوق و دستمـزد خـود با کارفـرمـا مذاکره کنیـد. حقـوق شما می تواند با تـوجـه به دشـواری کار و چگـونگی انجـام وظایف کاری، متفــاوت باشـد. بیشـتر سازمان ها و شرکت های بزرگ با یک اتحادیه صنفی، قرارداد جمعی دارند، اما کارفرماهایی نیز هستند که این قرارداد را ندارند.
ارتباط میان رفاه، مالیات و کار
در زندگی مواردی پیش می آیند که ما به کمک جامعه نیاز داریم. همه ما ممکن است مريض شویم يا حوادثی برای ما پیش آید. شايد به عمل جراحی احتياج داشته باشيد يا بخواهید زایمان کنید. اگر به بیماری جدی مبتلا بشویم درمان آن هزینه زیادی خواهد داشت. اگر بیکار بشویم پول ها ممکن است برای پرداخت هزینه غذا و اجاره کافی نباشد. در سوئد ما جامعه ای ساخته ایم که در صورت نیاز به شما کمک خواهد شد.
در سوئد دولت مسئولیت بزرگی در قبال کسانی که در این کشور زندگی می کنند بر عهده دارد. شما باید بتوانید یک درآمد پایه داشته باشید و بایستی حتی اگر بیکار، بیمار باشید یا درآمد کافی نداشته باشید نیز بتوانید خوب زندگی کنید. کشورهایی که تامین هزینههای رفاهی با پول مالیاتی انتخاب کرده اند، کشورهای رفاهی نامیده می شوند.
در یک جامعه رفاهی باید به همه مردم کمک شود. ما می توانیم این کار را به روش های مختلف انجام دهیم. یک راه این است که با هم هزینه مواردی که همه به آن نیاز دارند را پردازیم. ما اینکار را با پرداخت مالیات انجام می دهیم. هر کسی که در این کشور زندگی می کند باید به دولت مالیات بپردازد. شرکت ها نیز به دولت مالیات و عوارض پرداخت می کنند. در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر ما مالیات بالایی در سوئد داریم زیرا ما انتخاب کرده ایم که دولت هزینه مدارس، خدمات درمانی و بسیاری از موارد دیگر را بپردازد.
در سوئد هم زنان و هم مردان باید بتوانند از طریق کار دارای دستمزد/حقوق امرار معاش کنند. داشتن کار باعث آسایش مالی می شود. این پیش نیاز یک زندگی مستقل است. همچنین می تواند از نظر مالی برای یک خانواده دشوار باشد که تنها با یک درآمد زندگی خود را بگذراند. وقتی همه بزرگسالانی که می توانند کار کنند و به دولت مالیات بپردازند، ما به طور مشترک به رفاه در جامعه کمک می کنیم.
جایگزین رفاه که با مالیات پرداخت می شود چیست؟
آیا شما سیستم هایی بغیر از مالیات را برای پرداخت هزینه های رفاهی می شناسید؟
اگر مالیات پرداخت نکنید چه اتفاقی می افتد؟
اگر مالیات پرداخت نکنید ممکن است مرتکب جُرم شوید که به آن جُرم مالیاتی گفته می شود.
اگر کار کنید و مالیات نپردازید گفته می شود که شما سیاه کار می کنید. سیاه کار کردن غیر قانونی است. ممکن است به حبس به مدت حداکثر دو سال منجر شود.
اگر کار کنید و مالیات نپردازید از چندین حق و حقوق که در یک کار عادی وجود دارد محروم می شوید. اگر کار کنید و مالیات نپردازید از حق و حقوق زیر محروم می شوید:
- قرارداد استخدامی دریافت نمی کنید و از اینرو ممکن است بابت دستمزد/حقوق سرتان کلاه گذاشته شود.
- اگر بیکار بشوید غرامت بیکاری نمی گیرید.
- هیچگونه غرامت بیماری یا پول مرخصی دریافت نمی کنید.
- هیچگونه پول ایام بیماری یا پول والدین دریافت نمی کنید.
- حقوق بازنشستگي کمتري مي گيريد.
- اگر به شما صدمه ای وارد شود یا به فرد دیگری صدمه بزنید یا وسیله ای را خراب کنید، بیمه نیستید. اگر بطور مثال در محل کار دچار حادثه ای بشوید هیچگونه غرامتی دریافت نمی کنید.
در محیط های کار نبایستی تبعیض وجود داشته باشد
در زندگی کاری باید مساوات و برابری وجود داشته باشد. تبعیض در حیات کاری ممنوع است. با این حال هنوز هم وجود دارد.
اینکه چه چیزی تبعیض به حساب می آید در هر موردی متفاوت است. بعضی وقتها باید یک دادگاه تصمیم بگیرد که آیا تبعیض صورت گرفته یا نه. در اینجا دو مورد تبعیض در محیط کار شرح داده می شود:
مثال: ماریام بخاطر باردار بودن از کار بیکار شد
ماریام در یک شرکت تاکسیرانی بعنوان راننده تاکسی استخدام شده بود. او کمی بعد باردار شد. او این موضوع را به مدیر اطلاع داد و به او گفته شد که او دیگر اجازه ندارد به کار ادامه دهد. ماریام از این موضوع شکایت کرد و یک دادگاه حکم داد که او مورد تبعیض قرار گرفته است. اخراج ماریام بخاطر باردار بودنش اشتباه بوده است. شرکت تاکسیرانی به خاطر تبعیض علیه او مجبور شد به ماریام غرامت بپردازد.
مثال: فاطیما بخاطر روسری داشتن استخدام نشد
به فاطمه در یک شرکت بکارگماری (bemanningsföretag) پیشنهاد کار داده شد. اما وقتی شرکت متوجه شد او روسری پوش است، دیگر نمی خواستند او را استخدام کنند. آنها گفتند روسری او یک خطر ایمنی در محیط کار است.
در برخی از محیط های کار ممکن است برای ایمنی محل کار یا بخاطر آنکه کار مستلزم رعایت بهداشت ویژه ای است، برای پوشیدن لباس الزاماتی وجود داشته باشد. اما در محیط کاری که فاطمه کار پیدا کرد ه بود چنین مواردی وجود نداشت. بنابراین یک دادگاه شرکت را به تبعیض علیه فاطمه محکوم کرد.
مسئولیت کارفرمایان
همه کارفرمایان مسئولیت دارند تا اطمینان حاصل کنند که در محیط کار تبعیض رخ ندهد. بنابراین کارفرمایان باید اطمینان حاصل کنند که هیچکس بر اساس هفت اصل تبعیض مورد تبعیض قرار نمی گیرد. شما و همه همکاران تان از حق و حقوق یکسان برخوردار هستید.
کارفرما باید تلاش کند تا تبعیض در پنج زمینه اتفاق نیفتد:
- شرایط کاری
- دستمزد/حقوق و شرایط استخدام
- استخدام و ترفیع شغلی
- توسعه شایستگی/مهارت و آموزش ضمن کار
- امکان تلفیق کار با وظایف والدینی
اغلب موارد تبعیض در حیات کاری مربوط به جنسیت یا سن و سال است. گاهی اوقات کسی بر اساس چندین اصل تبعیض همزمان مورد تبعیض قرار می گیرد، مثلا اگر فرد هم زن و هم جوان باشد.
برابری زن و مرد در بازار کار
زنان و مردان اغلب در حرفه های مختلف و در صنایع مختلف در سوئد کار می کنند. نوعی تقسیم بندی در بازار کار وجود دارد که بعنوان مثال تعداد بیشتری از زنان در بخش درمان و مراقبت و تعداد بیشتری از مردان در بخش فنی و راه و ساختمان کار می کنند. همچنین تعداد بیشتری از مردان نسبت به زنان دارای شرکت/ کسب و کار خود بوده یا در یک محل کار رئیس هستند.
کار زنان در اغلب موارد به اندازه کار مردان ارزش ندارد. بعنوان مثال دستمزدها/حقوق ها اغلب در مشاغلی که بیشتر زنان در آن کار می کنند کمتر است. زنانی که در همان حرفه های مردان کار می کنند نیز اغلب دستمزد/حقوق کمتری می گیرند علیرغم اینکه کارشان با مردان یکسان است.
همچنین شرایط کاری و محیط کار در حرفه هایی که زنان بسیاری در آن کار می کنند اغلب بدتر است. در حرفه هایی که بسیاری از زنان کار می کنند ریسک گرفتن مرخصی بیماری به دلیل مشکلات روحی و جسمی بیشتر از مشاغلی است که تعداد بسیاری از مردان در آن کار می کنند. به عنوان مثال زنان بیشتر از مردان گزارش می دهند که به دلیل فکر کردن به کارشان دچار مشکل خواب هستند، در محل کار مورد تهدید و خشونت قرار می گیرند و کارهای دارای حرکات تکراری انجام می دهند که جسم را فرسوده می کند. البته تعداد بیشتری از مردان بر اثر حوادث در کار فوت می کنند. علت این امر از جمله آنست که تعداد بیشتری از مردان در بخش هایی کار می کنند که در آنها اغلب حوادثی رُخ می دهد، مانند بخش راه و ساختمان.
تحقیقات همچنین نشان می دهد که بین توانایی مردان و زنان در تلفیق کار و زندگی خانوادگی تفاوت وجود دارد. حتی وقتی زنان به اندازه مردان کار می کنند باز هم این زنان هستند که بیشتر کارهای خانه را انجام می دهند. زنان بیشتری نسبت به مردان برای دوره های طولانی در مرخصی والدین هستند.
پارلمان سوئد برای ایجاد تساوی بیشتر تصمیم گرفته که سوئد بایستی یک سیاست برابری زن و مرد داشته باشد. یکی از اهداف این است که زنان و مردان باید از فرصت ها و شرایط یکسانی در زندگی کاری برخوردار باشند. بعنوان مثال زنان و مردان باید بتوانند در همه حرفه ها و مشاغل کار کنند. بخاطر پیشداوری ها در مورد اینکه مردان و زنان برای چه کارهایی مناسب هستند، نباید هیچکس را از انتخاب کار و شغل منع کرد. همه باید بتوانند بر مبنای مناسب بودن، مهارت و شایستگی و علاقه خود کار/شغل انتخاب کنند.
مثال: همکار جدید آنا دستمزد/حقوق بیشتری می گیرد
آنا پنج سال است که در یک پمپ بنزین مشغول به کار است. يک روز يک همکار جديد به نام امير می آید. وقتی آنا می فهمد امیر چقدر حقوق ماهانه دارد، تعجب می کند. امیر ١٠٠٠ کرون بیشتر از آنا حقوق می گیرد. وظایف کاری آنها یکسان است و تجربه کاری امیر کمتر از آنا است. آنا فکر می کند این ناعادلانه است که او کمتر از امیر درآمد دارد.
آیا شما با آنا موافق هستید؟
تعهدات کارفرمایان برای ایجاد یک محل کار برابر برای زنان و مردان
همه کارفرمایان هر سال باید مقایسه ای بین دستمزد/حقوق کارکنان انجام دهند تا کشف کنند که آیا تفاوتی بین دستمزد/حقوق زنان و مردان وجود دارد یا نه. این در قانون منع تبعیض درج شده است. اگر مقایسه تفاوت بین دو جنسیت برای کار یکسان متفاوت باشد آنگاه دستمزدها باید تغییر کنند.
کارفرمایان همچنین باید برای توزیع برابر زنان و مردان در انواع مختلف مشاغل و پُست های مدیریت و ریاست در محیط کار تلاش کنند. به عنوان مثال اگر توزیع پُست های مدیریت و ریاست میان زنان و مردان در محل کار نابرابر باشد، کارفرما باید برای تغییر آن تلاش کند. این تلاش می تواند به عنوان مثال با ارائه آموزش برای کارورزان باشد تا زنان یا مردان بیشتری بتوانند پُست های مدیریت و ریاست را در دست بگیرند.