ብኩራት ብምኽንያት ሕማም
ናይ መጠረሽታ ዝተሓደሰሉ: 13 11 2023
እንተሓሚምካ ክፍሊት ንክትረክብ መሰል ክህልወካ ይኽእል እዩ። ንሰራሕተኛ፣ ደላዩ ስራሕ ወይ ኣብ ናይ ወለዲ ዕረፍቲ ዝርከብ ዝተፈላለዩ ሕግታት ይምልከትዎም። ኣብ ምንዋሕ ግዜ ሕማም ተሞርኩሱ እውን ዝተፈላለየ ሕግታት ክምልከተካ ይኽእል እዩ።
እንተሓሚምካን ከተብኩር እንተኣድልዩካን ካብ ቤት ጽሕፈት ካሳ ውሕስነት (Försäkringskassan) ናይ ሕማም ክፍሊት (sjukpenning)፣ መሰል ክህልወካ ይኽእል እዩ። ክፍሊት ሕማም፡ ክሳዕ ጥዕና ትረክብን እንደገና ክትሰርሕ ትኽእልን ንዝኸሰርካዮ ናይ ስራሕ እትዋት ዝትክእ ግዝያዊ ክፍሊት እዩ።
ክንደይ ክፍሊት ሕማም ገንዘብ ከም ትረክብ ኣብ እትዋትካ እዩ ዝምርኮስ። ንኽፍሊት ሕማም ዝምልከቱ ሕግታት ዝተፈላለዩ ኾይኖም፡ ስራሕ ኣልቦ፣ ተቖጺርካ ትሰርሕ ወይ ናይ ገዛእ ርእስኻ ትካል ተካይድ እንተኾንካን ኣብኡ ይምርኮሱ እዮም።
ንኽፍሊት ሕማም ካብ ቤት ጽሕፈት ካሳ ውሕስነት ከተመልክት ከለኻ፡ ምስ ምልክታኻ ኣተሓሒዝካ ንምንታይ ክትሰርሕ ከም ዘይትኽእል ዝገልጽ ናይ ሓኪም ወረቐት ክትሰድድ ኣለካ። ቤት ጽሕፈት ካሳ ውሕስነት ድሒሩ ሕግታት ክፍሊት ሕማም ተማሊኡ ድዩ ኣይተማልኣን እንተኾይኑ ይግምግም።
መሰል ክፍሊት ሕማም ንክህልወካ እንተ ወሓደ ሓደ ርብዒ ካብቲ ክትሰርሐሉ ዝግበኣካ ግዜ፣ ስራሕ ክትደልየሉ ዝግባኣካ ግዜ ክትሓምም ወይ ኣብ ናይ ወላዲ ዕረፍቲ ዝነበርካ ክትከውን ይግባእ ። ኣብ ሽወደን ሃገራዊ ውሕስነት ዘለካ ሰብ እውን ክትከውን ኣለካ።
ምምማይ ናይ ክፍሊት መሰል
ክፍሊት ሕማም ዘውህብ እቶት (SGI)
ክንደይ መተካእታ ደሞዝ ሕማም ከም ዝወሃበካ፡ ኣብ ናትካ መተካእታ ደሞዝ ሕማም ዘውህብ እቶት (SGI, sjukpenninggrundande inkomst) ዝተመርኮሰ እዩ። ናትካ መተካእታ ደሞዝ ሕማም ዘውህብ እቶት (SGI)፡ ኣብ ተእትዎ ኣታዊ ወይ ዝወሃበካ ቍጠባዊ ሓገዝ እዩ ዝምርኰስ ። መተካእታ ደሞዝ ሕማም ዘውህብ እቶት (SGI) ንኽወሃበካ ምምልካት ኣየድልየካን እዩ። መተካእታ ደሞዝ ሕማም ንኽወሃበካ ከተመልክት ከለኻ ቤት ጽሕፈት ካሳ ውሕስነት ነቲ ናትካ መተካእታ ደሞዝ ሕማም ዘውህብ እቶት (SGI) ይግምግምዎን ይውስንዎን እዮም።
ስራሕ ዝተቖጸርካ እንተ ዄንካ እሞ እንተ ሓሚምካ፡ ናይ ሕማም ምልክታ ናብ ወሃብ ስራሕካ ክትገብር ኣለካ። ኣብተን ናይ መጀመርታ 14 መዓልትታት እቲ መውብ ስራሕካ ናይ ሕማም ደሞዝ ይኸፍለካ። ናይ ሕማም ደሞዝ፡ 80% ናይ ስሩዕ ደሞዝካ እዩ። እቲ ወሃብ ስራሕካ ነቲ ናይ ብቕዓት ተቖራጺ (karensavdrag) ዝብሃል ካብቲ ናይ ሕማም ደሞዝ ተቖራጺ ይገብር። ወሃብ ስራሕካ ስለምንታይ ክትሰርሕ ከም ዘይትኽእል ዘርኢ ወረቐት ምስክር ሓኪም ክሓትት ይኽእል እዩ። መብዛሕትኡ ግዜ ግን ኣብተን ዝሓመምካለን ናይ መጀመርታ ሸውዓተ መዓልቲ ምስክር ወረቐት ኣየድልየካን እዩ።
ድሕሪ መበል 14 መዓልቲ ካብ ቤት ጽሕፈት ካሳ ውሕስነት ንመተካእታ ደሞዝ ሕማም ከተመልክት ትኽእል ኢኻ። ነዚ ብቐሊሉ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ናይ ቤት ጽሕፈት ካሳ ውሕስነት ትገብሮ።
ከም ደላዩ ስራሕ መጠን እንተ ሕሚምካን ብሰንኩ ስራሕ ክትደሊ ወይ ክትጅምር ምስ ዘይትኽእልን መሰል መተካእታ ደሞዝ ሕማም (sjukpenning) ክህልወካ እውን ይኽእል እዩ። ከም ደላዩ ስራሕ መሰል መተካእታ ደሞዝ ሕማም ካብ ቐዳመይቲ መዓልቲ ናይ ሕማም እዋን ጀሚሩ ክህልወካ ይኽእል እዩ። ከምዚ ከጋጥም ከሎ ብመንገዲ ናይ ቤት ጽሕፈት ካሳ ውሕስነት ባዕልኻ እትግልገለሉ ኣገልግሎት (självbetjäningstjänst)ናይ ሕማም ምልክታ ክትገብር ኣለካ።
መሰል ክፍሊት ሕማም ንምርካብ ኣብ ቤት ጽሕፈት መራኸብቲ ስራሕ (Arbetsförmedlingen) ከም ደላዩ ስራሕ ተመዝጊብካ ዝጸናሕካ ክትከውን ኣለካ።
እንተ ሓሚምካን ንውሉድካ ክትከናኸኖ ዘይክኢልካን ነቲ ናይ ወለዲ መተካእታ ደሞዝ (föräldrapenning) ደው ኣቢልካ ኣብ ክንድኡ መተካእታ ደሞዝ ሕማም ክትወስድ ትኽእል ኢኻ። ከምዚ ዝስዕብ እንተድኣ ዄንካ ናይ መተካእታ ደሞዝ ሕማም መሰል ክህልወካ ይኽእል እዩ
- እንተ ሓሚምካ እሞ ካልእ ሰብ ንውላድካ ሒዝዎ ኣሎ ኾይኑ
- መተካእታ ደሞዝ ሕማም ዘውህብ እቶት (SGI) ኣለካ ኾይኑ።
ናይ 25 ሚእታዊት 50 ሚእታዊት 75 ሚእታዊት ወይ 100 ሚእታዊት መተካእታ ደሞዝ ሕማም ክትረክብ ትኽእል ኢኻ።
ናይ ገዛእ ርእስኻ ትካል እንተ ኣልዩካ እሞ እንተ ሓሚምካ መሰል ናይ መተካእታ ደሞዝ ሕማም እውን ክህልወካ ይኽእል እዩ። እቶም ንመተካእታ ደሞዝ ሕማም ዝምልከቱ ሕግታት ኣብ እንታይ ዓይነት ትካል ከም ዘለካ ንኣብነት ሓላፍነቱ ዝተወሰነ ኩባንያ ወይ ናይ ብሕቲ ትካል ምዃኑ ተመርኵሶም ዝተፈላለዩ እዮም።
ክፍሊት ንጥፈታት ነቶም ብሰንኪ ሕማም፡ ጕድኣት ወይ ስንክልና እንተ ወሓደ ንሓደ ዓመት ምሉእ መዓልቲ ምናልባሽ ክሰርሑ ዘይክእሉ ካብ 19-29 ዓመት ዝዕድሚኦም ሰባት ዝኽፈል ክፍሊት እዩ። ብሰንኪ ሕማም ወይ ስንክልና ግዜ ትምህርትኻ ከተናውሕ እንተ ኣድልዩካ እውን ክፍሊት ንጥፈታት ክወሃበካ ይኽእል እዩ።
ክፍሊት ሕማም ንስኻ ዕድሜኻ ሞንጎ 19 ክሳዕ 64 ዓመት ዝኾነ፡ ብሰንኪ ሕማም ወይ ስንክልና ናብ ናይ ስራሕ ዓለም ሕጂ ወይ እውን ኣብ መጻኢ ክትምለስ ወይ ብፍጹም ክትሰርሕ ምስ ዘይትኽእል ዝወሃብ ሓደ ክፍሊት እዩ።
